Τι είναι ο ηλικιακός εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας;
Αποτελεί νόσο που εμφανίζεται μετά την 6η δεκαετία της ζωής μας. Η παθογένεια της είναι άγνωστη, ενώ η ηλικία, το φύλο, η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, η διατροφή, η έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία αποτελούν παράγοντες κινδύνου.
Η ωχρά κηλίδα η οποία βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού , είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση, την έγχρωμη και την λεπτομερή όραση. Τα κύτταρα της ωχράς είναι υπεύθυνα για την ανίχνευση του φωτός στέλνοντας τις εικόνες που λαμβάνει στον εγκέφαλο για περεταίρω επεξεργασία.
Μορφές
Ξηρή μορφή- Σταδιακή αλλοίωση της ωχράς κηλίδας καθώς τα κύτταρα πεθαίνουν και δεν ανανεώνονται. Η συγκεκριμένη μορφή δεν θεραπεύεται.
Υγρή μορφή- Ανώμαλα αιμοφόρα αγγεία αναπτύσσονται στην ωχρά κηλίδα, Αυτά διαρρέουν αίμα και υγρό που οδηγεί σε ουλοποίηση της ωχράς και ταχεία απώλεια κεντρικής όρασης. Η υγρή μορφή μπορεί να αναπτυχθεί ξαφνικά, ωστόσο αντιμετωπίζεται εάν έχει διαγνωσθεί νωρίς.
Συμπτώματα
- Κενά ή σκοτεινά σημεία στο πεδίο όρασης, ιδιαίτερα κατά τις πρωινές ώρες
- Εξασθένιση χρωμάτων
- Τα αντικείμενα μπροστά σας ενδέχεται να αλλάξουν σχήμα
- Δυσκολία προσαρμογής από σκοτεινό σε φωτεινό περιβάλλον και το αντίστροφο
- Οι λέξεις μπορεί να εξαφανίζονται όταν τις διαβάζετε
- Οι ευθείες γραμμές όπως πόρτες και πλακάκια μπορεί να φαίνονται παραμορφωμένα ή λυγισμένα
Διάγνωση
Η έγκυρη διάγνωση γίνεται μόνο από τον οφθαλμίατρο με έλεγχο του αμφιβληστροειδούς με βυθοσκόπηση και με έλεγχο των αγγείων του βυθού με φλουοροαγγειογραφία και αγγειογραφία με ινδοκυανίνη. Η πλέον συνήθης διαδικασία διάγνωσης είναι ένα είδος αξονικής τομογραφίας, η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) που επιτρέπει την ανάλυση όλων των δομών και των στιβάδων στην περιοχή της ωχράς.
Θεραπεία
Στην εκφύλιση της ωχράς ξηρού τύπου, δεν υπάρχει θεραπευτική αγωγή, γι' αυτό συνιστάται η λήψη προληπτικών μέτρων και ο συχνός έλεγχος για ανίχνευση τυχόν αλλαγών στην όραση. Υπάρχει κίνδυνος μετατροπή της σε υγρού τύπου σε ένα ποσοστό περίπου 30%. Για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου συνίσταται η λήψη ειδικών συμπληρωμάτων διατροφής και πολυβιταμινούχων σκευασμάτων σε συνεννόηση με τον οφθαλμίατρο, η αποφυγή του καπνίσματος, η χρήση γυαλιών ηλίου με ειδικά φίλτρα για προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής, η ρύθμιση της πίεσης και της χοληστερίνης και ο συχνός αυτοέλεγχος με χρήση του λεγόμενου πίνακα του Amsler για τον εντοπισμό των αλλαγών στην όραση.
Για την αντιμετώπιση της εκφύλισης της ωχράς υγρού τύπου, χρησιμοποιείται η δραστική ουσία ρανιμπιζουμάμπη. Η ρανιβιζουμάμπη περιορίζει την ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων και ελέγχει τη διαρροή και τη διόγκωση. Η ουσία χορηγείται με ενδουαλοειδική ένεση από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο σε συνθήκες αποστείρωσης και σε περιβάλλον χειρουργείου. Η διαδικασία δεν διαρκεί πολύ, συνήθως είναι ανώδυνη και δεν χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο. Το θεραπευτικό σχήμα ξεκινάει με τρεις μηνιαίες εκχύσεις, μία κάθε μήνα για του τρεις πρώτους μήνες και επαναλαμβάνονται ανάλογα με την πορεία της νόσου. Το απαραίτητο χρονικό διάστημα για την εκτίμηση των αποτελεσμάτων είναι ο ένας μήνας.
Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε ουσιαστική θεραπεία για την αντιμετώπιση της υγρής μορφής της νόσου. Το 2000 εφαρμόστηκε η φωτοδυναμική θεραπεία αλλά είχε αποτελέσματα σε επιλεγμένες περιπτώσεις γι΄αυτό και σήμερα χρησιμοποιείται σπάνια. Η χρήση της ρανιμπιζουμάμπης ξεκίνησε το 2007 και θεωρείται η τυπική θεραπεία για την υγρή ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών όμως ορισμένες μορφές της νόσου μπορεί να προσβάλουν και νεαρότερα άτομα. Η λήψη προληπτικών μέτρων είναι σημαντική για την καλύτερη πορεία της νόσου. Στην περίπτωση προχωρημένης εκφυλίσεως μπορούν να χρησιμοποιηθούν βοηθήματα χαμηλής όρασης που μεγεθύνουν την εικόνα των αντικειμένων ή μεγαλώνουν το οπτικό πεδίο.
Πηγές:
1.«Ποιοι κινδυνεύουν από την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς;». Αthens Eye Hospital. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2014.
2. «Εκφύλιση ωχράς κηλίδας» (PDF). Macular Disease Foundation Australia. «Περίληψη EPAR για το κοινό» (PDF). European Medicines Agency. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2014.
3. «Σώστε την όρασή σας από την εκφύλιση της ωχράς». ΤΑ ΝΕΑ gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2015.
4. «Αντιμετώπιση της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς». Αthens Eye Hospital.