Τι είναι ο ηλικιακός εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας;

Αποτελεί νόσο που εμφανίζεται μετά την 6η δεκαετία της ζωής μας. Η παθογένεια της είναι άγνωστη, ενώ η ηλικία, το φύλο, η κληρονομικότητα, το κάπνισμα, η διατροφή, η έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία αποτελούν παράγοντες κινδύνου.

Η ωχρά κηλίδα η οποία βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού , είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση, την έγχρωμη και την λεπτομερή όραση. Τα κύτταρα της ωχράς είναι υπεύθυνα για την ανίχνευση του φωτός στέλνοντας τις εικόνες που λαμβάνει στον εγκέφαλο για περεταίρω επεξεργασία.

Μορφές

Ξηρή μορφή- Σταδιακή αλλοίωση της ωχράς κηλίδας καθώς τα κύτταρα πεθαίνουν και δεν ανανεώνονται. Η συγκεκριμένη μορφή δεν θεραπεύεται.

Υγρή μορφή- Ανώμαλα αιμοφόρα αγγεία αναπτύσσονται στην ωχρά κηλίδα, Αυτά διαρρέουν αίμα και υγρό που οδηγεί σε ουλοποίηση της ωχράς και ταχεία απώλεια κεντρικής όρασης. Η υγρή μορφή μπορεί να αναπτυχθεί ξαφνικά, ωστόσο αντιμετωπίζεται εάν έχει διαγνωσθεί νωρίς.

Συμπτώματα

• Κενά ή σκοτεινά σημεία στο πεδίο όρασης, ιδιαίτερα κατά τις πρωινές ώρες
• Εξασθένιση χρωμάτων
• Τα αντικείμενα μπροστά σας ενδέχεται να αλλάξουν σχήμα
• Δυσκολία προσαρμογής από σκοτεινό σε φωτεινό περιβάλλον και το αντίστροφο
• Οι λέξεις μπορεί να εξαφανίζονται όταν τις διαβάζετε
• Οι ευθείες γραμμές όπως πόρτες και πλακάκια μπορεί να φαίνονται παραμορφωμένα ή λυγισμένα

Διάγνωση

Η έγκυρη διάγνωση γίνεται μόνο από τον οφθαλμίατρο με έλεγχο του αμφιβληστροειδούς με βυθοσκόπηση και με έλεγχο των αγγείων του βυθού με φλουοροαγγειογραφία και αγγειογραφία με ινδοκυανίνη. Η πλέον συνήθης διαδικασία διάγνωσης είναι ένα είδος αξονικής τομογραφίας, η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) που επιτρέπει την ανάλυση όλων των δομών και των στιβάδων στην περιοχή της ωχράς.

Θεραπεία

Στην εκφύλιση της ωχράς ξηρού τύπου, δεν υπάρχει θεραπευτική αγωγή, γι' αυτό συνιστάται η λήψη προληπτικών μέτρων και ο συχνός έλεγχος για ανίχνευση τυχόν αλλαγών στην όραση. Υπάρχει κίνδυνος μετατροπή της σε υγρού τύπου σε ένα ποσοστό περίπου 30%. Για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου συνίσταται η λήψη ειδικών συμπληρωμάτων διατροφής και πολυβιταμινούχων σκευασμάτων σε συνεννόηση με τον οφθαλμίατρο, η αποφυγή του καπνίσματος, η χρήση γυαλιών ηλίου με ειδικά φίλτρα για προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής, η ρύθμιση της πίεσης και της χοληστερίνης και ο συχνός αυτοέλεγχος με χρήση του λεγόμενου πίνακα του Amsler για τον εντοπισμό των αλλαγών στην όραση.

Για την αντιμετώπιση της εκφύλισης της ωχράς υγρού τύπου, χρησιμοποιείται η δραστική ουσία ρανιμπιζουμάμπη. Η ρανιβιζουμάμπη περιορίζει την ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων και ελέγχει τη διαρροή και τη διόγκωση. Η ουσία χορηγείται με ενδουαλοειδική ένεση από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο σε συνθήκες αποστείρωσης και σε περιβάλλον χειρουργείου. Η διαδικασία δεν διαρκεί πολύ, συνήθως είναι ανώδυνη και δεν χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο. Το θεραπευτικό σχήμα ξεκινάει με τρεις μηνιαίες εκχύσεις, μία κάθε μήνα για του τρεις πρώτους μήνες και επαναλαμβάνονται ανάλογα με την πορεία της νόσου. Το απαραίτητο χρονικό διάστημα για την εκτίμηση των αποτελεσμάτων είναι ο ένας μήνας.

Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε ουσιαστική θεραπεία για την αντιμετώπιση της υγρής μορφής της νόσου. Το 2000 εφαρμόστηκε η φωτοδυναμική θεραπεία αλλά είχε αποτελέσματα σε επιλεγμένες περιπτώσεις γι΄αυτό και σήμερα χρησιμοποιείται σπάνια. Η χρήση της ρανιμπιζουμάμπης ξεκίνησε το 2007 και θεωρείται η τυπική θεραπεία για την υγρή ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών όμως ορισμένες μορφές της νόσου μπορεί να προσβάλουν και νεαρότερα άτομα. Η λήψη προληπτικών μέτρων είναι σημαντική για την καλύτερη πορεία της νόσου. Στην περίπτωση προχωρημένης εκφυλίσεως μπορούν να χρησιμοποιηθούν βοηθήματα χαμηλής όρασης που μεγεθύνουν την εικόνα των αντικειμένων ή μεγαλώνουν το οπτικό πεδίο.

Πηγές:

1.«Ποιοι κινδυνεύουν από την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς;». Αthens Eye Hospital. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2014.

2. «Εκφύλιση ωχράς κηλίδας» (PDF). Macular Disease Foundation Australia. «Περίληψη EPAR για το κοινό» (PDF). European Medicines Agency. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2014.

3. «Σώστε την όρασή σας από την εκφύλιση της ωχράς». ΤΑ ΝΕΑ gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2015.

4. «Αντιμετώπιση της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς». Αthens Eye Hospital.

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια δεν εκδηλώνεται σε όλους τους διαβητικούς ασθενείς. Όλοι, όμως, έχουν αυξημένες πιθανότητες εκδήλωσής της. Στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζονται ειδικά συμπτώματα στην όραση, όμως, μετέπειτα ενδέχεται να υπάρξει άμεση εξέλιξη στη σοβαρή μορφή της ασθένειας.

Οι μυοψίες μπορεί να ανήκουν στα αρχικά συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, καθώς κάποιες φορές η δυσκολία στο διάβασμα ή στην τέλεση κοντινής εργασίας ενδέχεται να υποδηλώνει συλλογή υγρού στην ωχρά κηλίδα (οίδημα ωχράς κηλίδας).

Άλλο σύμπτωμα μπορεί να είναι η διπλωπία, η οποία οφείλεται στην προσβολή των νεύρων που είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο των οφθαλμικών μυών, ο νυσταγμός, πόνος στους οφθαλμούς, θολή ή διαταραγμένη όραση και δημιουργία σκοτωμάτων στο οπτικό πεδίο. Αν παρουσιάζετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα συμβουλευτείτε τον οφθαλμίατρό σας. Οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει τουλάχιστον μία φορά κάθε χρόνο να κάνουν βυθοσκόπηση για τον έλεγχο του βυθού του οφθαλμού.

Αν διαγνωσθεί διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, τότε θα πρέπει να γίνει μια ειδική εξέταση που ονομάζεται φλουοροαγγειογραφία. Πρόκειται για μία εξέταση κατά την οποία εκχέεται στο σώμα ειδικό υγρό, το οποίο φτάνει στα αγγεία του οφθαλμού μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Φωτογραφίζοντας με ειδικό μηχάνημα τα αγγεία αυτά, εκτιμούμε σε πόσο προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η αμφιβληστροειδοπάθεια.

Παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας:

1.Η χρονική διάρκεια της νόσου είναι ο σημαντικότερος παράγοντας. Σε ασθενείς νεότερους των 30 ετών, η πιθανότητα να αναπτύξουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι 50% στα πρώτα 10 χρόνια, ενώ μετά τα 30 χρόνια η πιθανότητα αγγίζει το 90%.

2.Είναι διαπιστωμένο ότι ο καλός μεταβολικός έλεγχος μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά την εμφάνιση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

3.Η αρτηριακή υπέρταση, η αναιμία και η προσβολή των νεφρών είναι παράγοντες που μπορούν να επιταχύνουν ή να επιδεινώσουν την εμφάνιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μία από τις συχνότερες και σοβαρότερες οφθαλμικές παθήσεις που οδηγεί το διαβητικό ασθενή στην τύφλωση αν μείνει χωρίς παρακολούθηση και θεραπεία. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση είναι καθοριστικής σημασίας για τον ασθενή. Η καλή ρύθμιση του σακχάρου αλλά και άλλων παραμέτρων όπως η αρτηριακή πίεση και η νεφρική λειτουργία καθυστερούν την εξέλιξη της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Γι αυτό η καλή συνεργασία του οφθαλμίατρου με τον διαβητολόγο είναι επιβεβλημένη.      

Πηγές

• https://www.myeye.gr/pathiseis/5/
• http://www.laser4myopia.gr/content/69

Τι είναι το γλαύκωμα;

Το γλαύκωμα αποτελεί μία ασθένεια του οπτικού νεύρου. Το οπτικό νεύρο συνδέει τον οφθαλμό (το πίσω τμήμα του) με τον εγκέφαλο. Εάν αυτή η σύνδεση δεν πραγματοποιείται σωστά, η όραση μας μειώνεται.

Υπάρχουν πολλοί τύποι γλαυκώματος οι οποίοι διαφέρουν στον μηχανισμό με τον οποίο προκαλούν βλάβη στο οπτικό νεύρο. Οι περισσότεροι σχετίζονται με την υψηλότερη από την φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση των ματιών. Ως κοινός παρανομαστής των περισσότερων τύπων γλαυκώματος λοιπόν, αποτελεί η υψηλή ενδοφθάλμια πίεση.

Γλαύκωμα Ανοιχτής γωνίας

Αποτελεί τον πιο κοινό τύπο γλαυκώματος, το οποίο προκαλεί πολύ βαθμιαία απώλεια όρασης την οποία οι ασθενείς αντιλαμβάνονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο.Το χαρακτηριστικό του είναι η υψηλή πίεση του ματιού, η χαρακτηριστική εμφάνιση του οπτικού νεύρου και η σταδιακή απώλεια όρασης.

Γλαύκωμα Κλειστής γωνίας

Το γλαύκωμα κλειστής γωνίας μπορεί να συμβεί ξαφνικά προκαλώντας πόνο, ερυθρότητα και δακρύρροια. Σε αυτήν την κατηγορία γλαυκώματος, η ίριδα φράζει τη γωνία παροχέτευσης του υγρού εσωτερικά των ματιών μας. Από τη στιγμή που το υγρό δεν μπορεί να προσεγγίσει τους πόρους παροχέτευσης, η ενδοφθάλμια πίεση αυξάνεται και προκαλούνται τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν.

Διάγνωση

Μια ολοκληρωμένη οφθαλμολογική εξέταση από τον γιατρό σας είναι απαραίτητη για την διάγνωση του γλαυκώματος. Μην παραλείψετε να αναφέρετε ένα λεπτομερές οικογενειακό ιατρικό ιστορικό, καθώς ο κίνδυνος εμφάνισης της εν λόγω πάθησης αυξάνεται με το οικογενειακό ιστορικό, την ηλικία και την εθνικότητα.

Θεραπεία

Οι θεραπείες αποσκοπούν στη μείωση της πίεσης του οφθαλμού με τη χρήση οφθαλμικών σταγόνων ή χειρουργικών επεμβάσεων με λέιζερ επιτυγχάνοντας την μείωση της ενδοφθάλμιας πιέσεως και την επιβράδυνση της απώλειας όρασης.

Φωτοκερατίτιδα ονομάζεται το έγκαυμα στον κερατοειδή χιτώνα που προκαλείται από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. Η φωτοκερατίτιδα είναι συνηθέστερη τους χειμερινούς μήνες σε υψηλό υψόμετρο, συγκεκριμένα λόγω της αντανάκλασης του ήλιου σε χιονισμένες πλαγιές. Τεχνητές πηγές υπεριώδους ακτινοβολίας, όπως οι λάμπες του σολάριουμ, είναι επίσης πιθανό να προκαλέσουν τη συγκεκριμένη βλάβη στα μάτια.Τυπικά συμπτώματα του εγκαύματος στον κερατοειδή είναι ο πόνος και το κοκκίνισμα στα μάτια, το οίδημα (πρήξιμο) του βλεφάρου, ο πονοκέφαλος, η αλλοίωση της όρασης ή η προσωρινή απώλεια της όρασης.

Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν έως και 6-12 ώρες μετά την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.Με την κατάλληλη θεραπεία, η βλάβη αποκαθίσταται εντός 48 ωρών.

Οι αθέατοι κίνδυνοι από την UV

Λίγες μόνο ώρες με έντονο ηλιακό φως χωρίς γυαλιά ηλίου μπορούν να εκθέσουν τα μάτια σας σε αρκετή ακτινοβολία UV ώστε να προκαλέσουν οδυνηρό ηλιακό έγκαυμα στην καθαρή μπροστινή επιφάνεια των ματιών σας (κερατοειδής), που ονομάζεται φωτοκερατίτιδα.

Συχνά ονομάζεται και τύφλωση χιονιού, η φωτοκερατίτιδα προκαλεί σοβαρό πόνο στα μάτια, ευαισθησία στο φως και προσωρινή απώλεια της όρασης που μπορεί να διαρκέσει έως και 48 ώρες. Αλλά δεν χρειάζεται να είστε σε χιονισμένες περιοχές για να πάθετε φωτοκερατίτιδα. Το άμεσο ηλιακό φως ή ο ήλιος σε συνδυασμό με οποιαδήποτε ουσία που αντανακλά ένα σημαντικό ποσοστό UV ακτινών μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα μάτια.

Σύμφωνα με την Έκθεση του Αμερικανικού Συμβούλιου Όρασης:

Το νερό αντανακλά έως και 100% τις ακτίνες UV

Το χιόνι αντανακλά το 85%

Η ξηρή άμμος και το σκυρόδεμα αντανακλούν έως και 25%

Ακόμη και το χόρτο αντανακλά έως 3%

Για τους λόγους αυτούς, είναι σημαντικό να φοράτε πάντα γυαλιά ηλίου για να προστατεύετε τα μάτια σας ανά πάσα στιγμή όταν είστε σε εξωτερικούς χώρους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν το επάγγελμά σας απαιτεί να περνάτε μεγάλο μέρος της ημέρας σας σε εξωτερικούς χώρους ή αν απλώς σας αρέσει να περνάτε όσο το δυνατόν περισσότερο ελεύθερο χρόνο στον ήλιο.

Η ξεχασμένη ομάδα υψηλού κινδύνου

Ο κίνδυνος βλάβης των ματιών από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου είναι σωρευτικός. Αυτό σημαίνει ότι ο κίνδυνος συνεχίζει να αυξάνεται καθώς περνάμε ολοένα και περισσότερο χρόνο στον ήλιο καθ’ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Για το λόγο αυτό, η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία θα πρέπει να ξεκινήσει από την πρώιμη παιδική ηλικία. Ο αμφιβληστροειδής του παιδιού είναι πιο ευαίσθητος στις υπεριώδεις ακτίνες, επειδή ο φακός μέσα στο μάτι ενός παιδιού είναι καθαρότερος από το φακό ενός ενήλικα. Έτσι επιτρέπεται περισσότερο ποσοστό των ακτινών UV να διεισδύσουν βαθιά στο μάτι.